Bardzo dużo mówi się o prawidłowych nawykach, które każdy z nas powinien mieć w swoim codziennym życiu. Ale czy na pewno wiemy czym tej nawyk? Czy nie jest to tylko utarty frazes, który pojawia się na blogach motywacyjnych? Czy nie jest to sformułowanie, którego do końca nie rozumiemy?
Zacznijmy więc od początku, czym w prostych słowach jest nawyk?
Nawyk to zautomatyzowana czynność, którą nabywamy podczas ćwiczenia, najczęściej poprzez powtarzanie danej czynności lub zachowania. Nawyk nie jest czynnością, którą wykonujemy regularnie, jest to czynność wykonywana przez nas automatycznie, jako reakcja na jakiś bodziec z zewnątrz. Na samym początku daną czynność musimy powtarzać świadomie, aby z czasem przerodziła się ona w automatyczny nawyk. Należy mieć też świadomość, że nawyki mogą być pozytywne i negatywne. To tylko od nas zależy w jaki sposób je wykorzystamy.
Co zrobić aby czynność stała się naszym nawykiem?
Należy zacząć od 4 etapowego podziału kształtowania się nawyków. Jest to jedna z wielu koncepcji, a inne znajdziecie w kolejnych wpisach. Jest to ważne, aby mieć świadomość w której fazie znajdujemy się obecnie i mieć możliwość zmiany na kolejną fazę.
Pierwszy etap to nieświadoma niekompetencja. Na tym etapie nie mamy pojęcia, świadomości jak powinniśmy się zachowywać, jak postępować i tego nie robimy. Nie mamy w tym temacie żadnego doświadczenia. Doskonałym przykładem są niemowlaki. Nie wiedzą jak ważne jest spożywanie zielonych warzyw i dostarczanie swojemu organizmowi składników odżywczych, które w tych produktach występują.
Kolejnym, drugim etapem kształtowania nawyków żywieniowych jest świadoma kompetencja. Mamy już świadomość tego, że jedzenie zielonych warzyw może przynosić pozytywne skutki zdrowotne, ale mimo tego nie znajdują się ode w naszej codziennej diecie. Ten etap to najtrudniejsza część kształtowania nawyków. Jest najdłuższy i ciężko jest nam wyjść poza strefę komfortu i zmianę obecnego postępowania. Uczymy się jednak najwięcej co może zaprocentować w kolejnych etapach.
Trzeci etap to świadoma kompetencja. W tym etapie mamy już odpowiednią wiedzę i staramy się przenieść ją na czyny w codziennym życiu. Wracając do przykładu: wiemy jak ważne są dla nas zielone warzywa i staramy się, aby znalazły się w każdym naszym obiedzie. Ten etap wymaga bardzo dużo zaangażowania i pilnowania samego siebie, aby dana czynność została wykonana. Musimy zwracać dużą uwagę na to, aby nie zaprzepaścić już wykonanej pracy.
Ostatnim etapem kształtowania się nawyków jest nieświadoma kompetencja. Odruchowo, automatycznie wykonujemy daną czynność, nie musimy się nad nią zastanawiać: w każdym naszym obiedzie znajdują się zielone warzywa, nie wyobrażamy sobie innego sposobu przygotowania posiłków. Nawyk został wprowadzony i wykonujemy jakąś czynność zupełnie automatyczne. Odbywa się to zupełnie poza świadomością.
Zdrowe nawyki żywieniowe
Wiemy już czym jest nawyk i jak wyglądają etapy jego kształtowania. Wprowadzenie nawyków w obszarze zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej jest bardzo istotne. Dzięki temu możemy prowadzić higieniczny tryb życia, który zapewni nam długie, sprawne funkcjonowanie bez problemów zdrowotnych. Nawyki żywieniowe budowane są już w okresie płodowym, kiedy dziecko jeszcze się nie narodziło. Duże znaczenie ma to, jak odżywia się matka i jakie składniki odżywcze podawane są dziecku. W dorosłym życiu mamy oczywiście wpływ na zmianę niekorzystnych nawyków żywieniowych, ale jest to proces bardzo trudny i pracochłonnych. Dlatego tak istotne jest, aby nawyki żywieniowe budować od samego początku poczęcia i narodzin dziecka, ponieważ może to przynieść wymierne korzyści w jego dorosłym życiu, a na pewno pomóc dziecku w realizowaniu zdrowych nawyków.
Jakie zdrowe nawyki żywieniowe powinieneś wprowadzić w swoim życiu
Prawidłowe, zdrowe nawyki żywieniowe mogą być bardzo różne. Każdy człowiek może wprowadzić swoje indywidualne nawyki, które będą dla niego dobre, ale niekoniecznie sprawdzą się u innych osób. Chciałabym przedstawić kilka uniwersalnych nawyków, które sprawdzą się u większości osób i które każdy powinien wprowadzić do swojej codzienności.
1. Regularne spożywanie posiłków
Nasz organizm potrzebuje pożywienia jako źródła energii do życia. Regularność może uchronić nas przed podjadaniem między posiłkami oraz gromadzeniem spożytych kalorii „na zapas” w przypadku kiedy posiłki są spożywane w dużych odstępach czasu. Dzięki regularności dajemy sygnał organizmowi do zwiększenia przemiany materii i jeszcze bardziej efektywnemu spalaniu kalorii. Nie chodzimy głodni ani przejedzeni.
2. Picie wody
Ciało człowieka w większości składa się z wody, jest ona niezbędnym składnikiem do tego aby procesy w naszym organizmie zachodziły prawidłowo. Bez wody człowiek nie może żyć. Dlatego tak ważne jest aby codziennie wypić minimum 1,5 litra wody lub płynów nawadniających. Picie odpowiedniej ilości wody wpływa na naszą wydolność fizyczna, poprawia koncentrację ale także przyspiesza przemianę materii. Nawyk picia wody jest jednym z pierwszych, które powinieneś wprowadzić jeśli myślisz o lepszym samopoczuciu i zdrowiu. Wodę należy pić regularnie w ciągu całego dnia.
3. Naturalne produkty spożywcze
Żywność przetworzona zalewa nasz świat. Jest ona łatwo dostępna, szybka w przygotowaniu ale czy zdrowa i dostarczająca naszemu organizmowi odpowiednich składników i wartości odżywczych? Nie byłabym taka pewna. Nie od dziś wiadomo, że zdrowy model żywienia opiera się na prostych, podstawowych produktach spożywczych, które możemy znaleźć w każdym sklepie. Warzywa i owoce są ogólnie dostępne i możemy z nich wyczarować smaczne i pożywne posiłki. Wystarczy tylko odrobina zaangażowania aby przygotować zdrowe leczo warzywne zamiast zamówić pizze. Czas przygotowania podobny do czasu dostawy, a wartość odżywcza nieporównywalnie lepsza.
4. Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna powinna nam towarzyszyć każdego dnia. Dzięki niej zachowujemy sprawność na długie lata. Nawet 10 minut codziennego rozciągania może poprawić nasze ogólne samopoczucie, polepszyć wydolność organizmu, zwiększyć zakres ruchu w poszczególnych partiach ciała. Aktywność wpływa również na zwiększenie odporności naszego organizmu, dzięki czemu jesteśmy mniej podatni na różnego typu schorzenia. Warto więc aby aktywność była z nami każdego dnia. Jednego dnia mogą być to zajęcia na siłowni, drugiego dnia spacer do parku a innego wejście na 4 piętro schodami zamiast wjechanie windą. Każda aktywność jest dobra naszego organizmu.
5. Mniejsza ilość soli w diecie
Jako społeczeństwo spożywamy ok.2-3 razy za dużo soli w codziennej diecie. Norma dziennego spożycia to 5g na osobę. Mogło by się wydawać że to duża ilość, dlaczego więc tak bardzo przekraczamy dozwolone ilości spożycia? Sól jest wszechobecna i występuje w każdym przetworzonych, gotowym produkcie spożywczym. Zbyt duże spożycie soli zwiększa ryzyko podwyższonego ciśnienia tętniczego, co może doprowadzić do zawału i niewydolności serca ale także do udaru mózgu. Według ekspertów WHO nadmierne spożycie soli w diecie może także doprowadzić do rozwoju raka żołądka, osteoporozy, chorób nerek oraz do otyłości. Musimy mieć świadomość, że sól występuje w większości produktów, które kupujemy. Powinniśmy więc zrezygnować z dosalania kanapek, solenia wody do gotowania ryżu, dosalania przygotowanych dać na talerzu itp.
Zmiana nawyków żywieniowych nie jest prosta i wymaga od nas dużego zaangażowania i włożonej pracy. Każdy dzień, w którym udaje nam się przestrzegać opracowanych założeń przybliża nas to tego, aby dana czynność stała się naszym nawykiem i abyśmy wykonywali ją automatycznie bez większego wysiłku.
Aby pomóc Ci pracować nad nawykami żywieniowymi stworzyłam specjalną tabelę gdzie możesz odhaczać swoje codzienne osiągnięcia. Zapisywanie i kontrolowanie efektywności w danej dziedzinie przybliży Cię do założonego celu.
Zaproponowałam kilka czynności, które powinny zostać Twoim zdrowym nawykiem, ale możesz również w wolnym miejscu dopisać swoje postanowienia.
